Plany miejscowe są podstawowymi aktami prawnymi służącymi do realizacji polityki przestrzennej na obszarze gminy. Niosą one za sobą szereg skutków zarówno prawnych, ekonomicznych, środowiskowych jak i społecznych.
Kamila Juchniewicz POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie
To tak w skrócie streszczając streszczenie streszczenia o Miejscowych planach zagospodarowania Przestrzennego (MPZP)
Plan miejscowy, ma na celu lokalizację inwestycji celu publicznego, daje to możliwość ograniczenia praw własności gruntów, które zostały w planie przeznaczone na cele publiczne, a także ich wywłaszczenia. O potrzebie stworzenia planu miejscowego dla danego obszaru decyduje rada gminy w drodze uchwały, o czym mówi art. 14 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z późn. zm.], na podstawie wcześniej uchwalonego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, z którego ustaleniami zapisy planów muszą być zgodne pod rygorem nieważności i z zastrzeżeniem okoliczności, gdy obowiązek sporządzenia planu wynika z samych przepisów wyżej wymienionej ustawy. Plany są sporządzane dla wydzielonych części gminy, albo dla całych obszarów gmin czy nawet ich zespołów gdy zaistnieje taka konieczność. Zadanie miejscowego planu to „ustalić przeznaczenie terenów w taki sposób, ażby było one zgodne z potrzebami realizacji zadań gospodarczych i ze wskazaniami różnych nauk co do celowego użycia terenów, a ponadto – ustalić przeznaczenie terenów w ich kompleksowym powiązaniu, to znaczy w taki sposób, ażeby wpływ przeznaczenia terenów na przeznaczenie i użytkowanie innych terenów był znany i przewidziany” [Niewidomski 2003]. Regułę tę należy uzupełnić zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju (zachowania równowagi przyrodniczej i trwałości podstawowych procesów przyrodniczych dla przyszłych pokoleń).
Kolejną z funkcji, jakie pełnią miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jest funkcja informacyjna bądź informacyjno-planistyczna. Służy ona zachowaniu jawności i pewności życia społeczno-gospodarczego, przekazywaniu danych na temat działań podjętych przez uczestników różnych procesów zachodzących w przestrzeni oraz dostarczaniu informacji organom samorządowym niezbędnych do prowadzenia skutecznej polityki promocyjnej i ofertowej gminy. Zadaniem jej jest także określenie szeregu dozwolonych lub zakazanych w przyszłości działań, przez co służy podejmowaniu racjonalnych decyzji planistycznych nie tylko w czasie obecnym, ale i przyszłym. Umożliwienie – poprzez ustalenia planów miejscowych – podejmowania racjonalnych decyzji w przyszłości wiąże się z funkcją decyzyjną planu. Jest ona związana bezpośrednio z tym, iż palny miejscowe są podstawą do wydawania pozwoleń na budowę. Wymienić należy też funkcja motywacyjna. Wiąże się ona z tym, iż plan miejscowy ukazuje kierunki rozwojowe przestrzeni, które należy podjąć, aby zachować zrównoważony rozwój. Oznacza to w niektórych przypadkach, że zawarte w planie wytyczne nie muszą, ale powinny być realizowane, w celu osiągnięcia zamierzonego celu. Wśród funkcji, jakie pełnią plany miejscowe jest także funkcja inspiracyjna, która jest realizowana dzięki wydobyciu unikatowych walorów przestrzeni i tworzeniu nowych rozwiązań zwiększających atrakcyjność potencjalnych podmiotów oraz funkcja ochronno – regulacyjna, która wyraża się określaniem ram i warunków prowadzenia różnych działalności w wyniku których dochodzi do zagospodarowania przestrzeni Plan miejscowy po jego uchwaleniu i uprawomocnieniu staje się aktem prawa miejscowego, który powinien odpowiadać określonym wymaganiom ujętym w przepisach dotyczących prawa materialnego. Ustalenia zawarte w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego są wiążące dla organów państwa i poszczególnych obywateli. Kształtują one, wraz z innymi przepisami prawa, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Osoba mająca tytuł prawny do terenu może go zagospodarować, jednak zagospodarowanie to musi być zgodne z ustaleniami miejscowego planu. Wraz z wejściem w życie nowego planu unieważnione zostają inne plany miejscowe, które obowiązywały na terenie objętym aktualnym planem. Obowiązują natomiast decyzje administracyjne wydane na podstawie przepisów zawartych w poprzednich planach, jednak ich ważność uzależniona jest od planu aktualnego. Wyjątkiem są wydane decyzje o pozwoleniu na budowę, które nie wygasają nawet w przypadku sprzeczności z nowo uchwalonym planem. Znaczenie miejscowych planów… 209 W pewnych przypadkach ustalenia zawarte w planie miejscowym mogą uniemożliwić korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub kontynuowanie dotychczas istniejącego zagospodarowania terenu. Właściciel nieruchomości może w tym przypadku żądać od gminy wykupu nieruchomości, nieruchomości zamiennej lub odszkodowania. Oprócz skutków prawnych miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego niesie ze sobą także skutki ekonomiczne. W celu oceny tych skutków gmina sporządza prognozę skutków finansowych uchwalania miejscowego planu. „Prognoza ta ma wskazywać obciążenia i dochody gminy będące następstwem uchwalania planu.” [Podstawy planowania… 2009]. Uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego często niesie za sobą zmiany wartości nieruchomości znajdujących się w granicach jego obowiązywania. Wzrost wartości nieruchomości spowodowany ustaleniami planu miejscowego, w momencie sprzedaży nieruchomości przez jego właściciela, wywołuje konieczność zapłaty przez niego jednorazowej opłaty planistycznej, której wysokość została określona zapisami planu w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Natomiast, jeśli dochodzi do spadku wartości nieruchomości, a właściciel lub użytkownik wieczysty nie skorzystał z praw wynikających z uniemożliwienia lub ograniczenia korzystania z nieruchomości, a sprzedaje on daną nieruchomość, wówczas może domagać się od gminy odszkodowania z tego tytułu równego obniżeniu wartości nieruchomości. Kolejnym rodzajem skutków, jakie niesie za sobą uchwalanie planów miejscowych są skutki przyrodnicze (środowiskowe). Ocena skutków środowiskowych uchwalania planu musi być zawarta w opracowaniu ekofizjograficznym, jakie należy sporządzić przy sporządzaniu planu miejscowego. Do zasadniczych celi tego opracowania możemy zaliczyć „uzyskanie informacji niezbędnych dla określenia w planie miejscowym ustaleń związanych z ochroną środowiska i przyrody ożywionej, które w możliwie jak najmniejszym stopniu mogłyby spowodować naruszenie równowagi przyrodniczej lub obniżenie jakości walorów krajobrazowych danego obszaru” [Jagielski 2010]. Plany miejscowe mogą wywoływać zarówno pozytywne jak i negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego.
ZASADY TWORZENIA PLANÓW MIEJSCOWYCH Rozstrzygnięcia w sprawach zagospodarowania przestrzeni wymagają rozpoznania stanu istniejącego oraz procesów zachodzących w zagospodarowaniu przestrzennym i uwarunkowań rozwoju obszaru objętego projektem planu. Podczas sporządzania planu w pierwszym etapie należy przygotować i przeanalizować materiały dostarczające tych informacji, czyli tzw. materiały wyjściowe. Prace analityczne następujące po rozpoznaniu materiałów wejściowych i ocenie ich kompletności mają na celu określenie uwarunkowań rozwoju, które wynikają z warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Należy tu również wykorzystać materiały pochodzące ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Na etapie oceny należy m.in. zdiagnozować istniejące zagrożenie oraz podatność na zmiany środowiska przyrodniczego. Kolejnym etapem jest określenie kierunków i zasad rozwiązań przestrzennych poprzez wcześniejsze formułowanie rozwiązań przestrzennych i określenie możliwości wyboru poszczególnych wariantów zagospodarowania ternu objętego planem i rozwoju poszczególnych funkcji na tym obszarze. Następnie należy uszczegółowić rozwiązania przestrzenne w celu przygotowania projektu planu do uzgadniania, opiniowania i konsultacji społecznych, na etapie tym następuje zapisanie projektu planu w formie aktu prawa miejscowego, sformułowanie jego ustaleń dotyczących przeznaczenia i zasad zagospodarowania obszaru oraz kształtowania zabudowy. Końcową fazą sporządzania planu jest wprowadzanie korekt wynikających z procesu uzgodnień oraz techniczne przygotowaniem projektu planu miejscowego do uchwalenia przez radę gminy.
Kamila Juchniewicz POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie
Teraz jest czas do zgłaszania wniosków i uwag do nowego planu „Skolwin Port 3” w Szczecinie, obejmującego obszar położony w dzielnicy Północ, w granicach administracyjnych osiedla Skolwin. Obszar ten ograniczony jest, od północy – zapleczem zabudowy przy ul. Wodnej; od wschodu – przebiega po osi kanału Skolwińskiego; od południa – Basenu Papierni i od zachodu – ulicą Stołczyńską
Dziwny cel został określony w przedstawionej propozycji: “Przedmiotem ustaleń planu jest umożliwienie realizacji boiska piłkarskiego z zapleczem szkoleniowo – administracyjnym oraz utrwalenie terenów produkcji, składów i magazynów z dostępem do nabrzeża.” Podczas gdy jak wiemy ideą składania wniosku o zmianę planu Skolwin Port 2 na nowy Skolwin Port 3 było zabezpieczenie nas mieszkańców przed szkodliwą działalnością gospodarczą lokalizowanych tu firm. Stary plan jedyne zabezpieczenie jakie posiadał to takie, że nie mogą tu być budowane wiatraki i sklepy wielkopowierzchniowe powyżej 2000 m² powierzchni handlowej. Stąd takie kwiatki trujące jak piroliza czy planowany łosoś. Stąd również takie kwiatki przekraczające normy hałasu jak papiernia (APIS) czy piroliza, stąd również smrodzące (uciążliwe zapachowo) firmy jak Milex, Espadon, Piroliza czy planowany łosoś.
Mieszkańcy oczekują nie tylko zabezpieczenia zaniedbanego przez miasto obiektu MOSIR, ale tego, że zgodnie z art. 14 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z późn. zm.], będzie on zgodny z uchwalonym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
W tym studium czytamy:
Ze względu na znaczy udział terenów zieleni naturalnej, ochronę ujęcia wód podziemnych, ukształtowanie terenu oraz charakter terenów przywodnych, predestynowane jest do utrzymania i rozwoju funkcji mieszkaniowej ukierunkowanej na rewitalizację istniejącej substancji mieszkaniowej, uzupełnianej o zabudowę podnoszącą jakość Ŝycia w całym osiedlu. Oczekuje się rozwoju usług, związanych głównie z obsługą osiedla, rozwoju usług turystycznych oraz związanych z rekreacją i wypoczynkiem. Istniejąca działalność produkcyjna podlegać będzie restrukturyzacji z dopuszczeniem wprowadzenia nowych rodzajów działalności o oddziaływaniu nie pogarszającym istniejących warunków środowiskowych.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Szczecin Tom III – JEDNOSTKI PLANISTYCZNE
Przypominamy jeszcze, że zgodnie z przepisami każdy MPZP ( w tym przypadku Skolwin Port 3) musi być zgodne pod rygorem nieważności i z zastrzeżeniem okoliczności, gdy obowiązek sporządzenia planu wynika z samych przepisów wyżej wymienionej ustawy.
Tego też każdy mieszkaniec Skolwina może oczekiwać i domagać się od miasta by było zapisane w tym planie. Takie zakłady jak planowany przez MOWI czy piroliza zgodnie ze studium nie mają prawa tu funkcjonować, ze względu na ewidentne pogorszenie warunków środowiskowych. dlatego też wnioskujmy i piszmy do UM swoje wnioski i uwagi. Jak widać teraz waży się przyszłość naszego osiedla i dzielnicy
